Merhum Başbakan Adnan Menderes'in eşi Fatma Berin Menderes'in eski Yugoslavya'nın efsanevi lideri Yosip Broz Tito'ya gönderdiği mektup, 27 Mayıs 1960 askeri darbesinin ardından Menderes'e verilen bazı hediyelere el konulduğunu ortaya çıkardı.

Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da bulunan Yugoslavya Tarih Müzesi'nde özellikle Tito'ya ait çok sayıda özel eşya bulunuyor.

Müzede 30 yıldır görev yapan Momo Cviyoviç, müzedeki eserler arasında Tito'ya takdim edilen paha biçilmez hediyeler bulunduğunu, bunlar arasında İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth, İran Şahı Rıza Pehlevi, Yunanistan Kralı Pavlo, Kamboçya Prensi Norodom Sihanouk, Habeşistan (Etiyopya) Kralı Hayle Selassiye'nin de aralarında bulunduğu çok sayıda önemli ismin hediyelerinin yer aldığını söyledi.

Tito'nun hediye verme konusuna büyük bir hassasiyet gösterdiğini ifade eden Cviyoviç, müzenin arşivlerinde Türkiye'nin eski Başbakanlardan merhum Adnan Menderes'in eşi Fatma Berin Menderes'e ait bir mektup bulduklarını belirtti.

Cviyoviç, 4 Ocak 1962'de kaleme alınan mektubun eski Yugoslavya'nın Ankara Büyükelçiliği aracılğıyla Tito'ya ulaştırıldığını, mektupta Berin Menderes'in, eşi Adnan Menderes'in idamından sonra kendilerine takdim edilen hediyelere "devlet malı" olduğu gerekçesiyle el konulduğunu ifade ettiğini anlattı.

Momo Cviyoviç, ''Mektupta, Tito'dan, Türkiye'ye yaptığı ziyaret sırasında takdim ettiği hediyelerin hangilerinin devlet düzeyinde, hangilerinin kişisel hediyeler olduğu soruluyor. Tito, bu mektuba bizzat kendisi cevap vermiş ve Adnan Menderes'e takdim ettiği iki heykelin devlet düzeyinde olduğunu, ayrıca Menderes'e kişesel olarak altın bir sigara tabakası, eşi Fatma Berin Hanımefendi'ye de bir yüzük hediye ettiğini belirtiyor'' dedi.

Bu arada, mektupla ilgili Tito'ya sunulan bilgi notunda ise bayan Menderes'in söz konusu hediyelere el konulması durumunun değişmesini istediği gerekçesiyle Yugoslavya'nın yanı sıra Yunanistan ve ABD'ye de bu yönde mektup gönderdiği ifade ediliyor.

Mektuba verilen cevap

Berin Menderes'in mektubunun ardından 10 Ocak 1962 yılında eski Yugoslavya Cumhurbşkanlığı Protokol Müdürü Dalibor Soldntiç tarafından kaleme alınan cevapta ise şu ifadeler yer alıyor:

"Devlet Başkanı Tito'nun 1954 yılındaki Türkiye ziyareti sırasında sayın Menderes ve eşine 1 adet altın sigara tabakası, 1 adet altın yüzük şahıslarına hediye olarak verildi. Aynı ziyarette yaralı arkadaşını taşıyan asker heykeli ise devlet düzeyinde sayın Menderes'e takdim edilmiştir. Yine sayın Menderes'in 1955 yılında Yugoslavya'yı ziyaretinde takdim edilen 'özgürlük' adlı heykel de hükümet düzeyinde hediye edilmiştir."