Birleşik Krallık önceki gün tarihinin en ilginç genel seçimlerinden birini yaşadı. Başbakan Cameron’un Muhafazakâr Partisi anket şirketlerini ters köşeye yatırarak çoğunluğu sağladı. Seçimlere zafer damgası vuran bir diğer parti ise ayrılıkçı İskoç Ulusal Partisi oldu. Ağır yenilgi alan anamuhalefetteki İşçi Partisi, iktidarın küçük ortağı Liberal Demokratlar ve UKİP’in liderleri 52 dakika içinde istifalarını açıkladılar.

İngiltere’de önceki gün yapılan ve gece sandık çıkış anketlerine göre koalisyon beklenen genel seçimlerde iktidardaki Muhafazakâr Parti büyük bir zafer kazanarak tek başına hükümeti kurabilecek çoğunluğu sağladı. Bu parti ayrıca 1992’den bu yana ilk kez üst üste ikinci kez genel seçimlerde başarılı oldu. Seçimin bir diğer kazananıysa geçen yılki referandumda bağımsızlığı reddeden İskoç Ulusal Partisi’ydi. 

Seçim yarışının kaybedenleri ise iktidarın küçük ortağı Liberal Demokratlar (LD), ana muhalefetteki İşçi Partisi ve Avrupa Birliği (AB) karşıtı görüşleriyle tanınan Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi (UKIP) oldu. Bu üç partinin lideri de istifa etti. İstifa açıklamaları 52 dakika içinde geldi.Önce saat 11.22’de UKİP lideri Nigel Farage, 11.34’de LD lideri Clegg ve 12.14’te İşçi Parti lideri Ed Miliband istifasını açıkladı.

Dün öğleden sonra itibariyle oy oranları şöyle oldu: 

Muhafazakâr Parti: yüzde 36.9,  İşçi Partisi: yüzde 30.5,  UKIP: yüzde 12.6,  Liberal Demokratlar: yüzde 7.8,  SNP yüzde 4.7. Oranların oy sayımının tamamlandığı 650 sandalyeli meclis aritmetiğine yansıması ise şöyle:  Muhafazakârlar 331,  İşçi Partisi 232,  İskoç Ulusal Partisi: 56,  Liberal Demokratlar: 8, Demokratik Birlikçi Parti: 8,  Sinn Fein: 4,  UKIP: 1, diğer partiler: 10. Katılım oranı ise yüzde 66.1 oldu. Tek başına iktidar için 326 sandalye gerekiyor.  Muhafazakâr Parti 2010 seçimlerinde yüzde 36.1 oy almış, 307 vekil çıkarmıştı. 

KABİNE BELLİ OLUYOR

Muhafazakâr Partili Başbakan Cameron dün Buckingham Sarayı’nda İngiltere Kraliçesi 2’nci Elizabeth tarafından kabul edildi ve kendisine hükümeti kurma görevi verildi. “Bu yaşadığım en tatlı zafer” diyen Cameron, AB üyeliğinin referanduma götürülmesi dâhil seçim kampanyası boyunca verilen sözleri tutacaklarını söyledi. Cameron, twitter hesabından da, bir önceki hükümette de görev yapan Maliye Bakanı George Osborne, Dışişleri Bakanı Philip Hammond, Savunma Bakanı Michael Fallon ve İçişleri Bakanı Theresa May’in yerlerinde değişiklik olmayacağını açıkladı.

NİYE KAZANDI

BBC, Avrupa’daki ekonomik durgunluğa kemer sıkma önlemleri ile yanıt veren Cameron’a karşı İşçi Partisi’nin özellikle ekonomide  etkili argümanlar geliştiremediği yorumunu yaptı. Cameron seçimi kazandığı takdirde AB üyesi olan Birleşik Krallık’ın bu birliğe üyeliğini en geç 2017 yılında referanduma götürmeyi taahhüt etmişti. Seçimin en büyük mağluplarından biri de ana muhalefetteki İşçi Partisi oldu. Bu parti 2010’a göre oy oranını yüzde 29’dan yüzde 30.5’e çıkarsa da seçim sisteminden ötürü 48 vekil kaybetti. Yenilgi üzerine İşçi Partisi lideri Milliband istifa etti.

DANİMARKA BAŞBAKANI’NIN KOCASI İNGİLTERE VEKİLİ OLDU

Danimarka Başbakanı Helle Thorning Schmidt’in eşi Stephen Kinnock, İngiliz İşçi Partisi’nden girdiği seçimde Galler’in Aberavon bölgesinden seçildi.

Danimarka lideri de eşine destek için geldiği seçim merkezinde sonuçları takip etti. Eşinin parlamentoya girmesinin kesinleşmesiyle Schmidt (48), büyük sevinç yaşadı. 45 yaşındaki Stephen Kinnock’un babası Neil Kinnock 1983-1992 yılları arasında İşçi Partisi’nin liderliğini yapmıştı. Selfie çekmeye merakıyla tanınan Schmidt, Güney Afrikalı lider Nelson Mandela’nın cenazesinde ABD Başkanı Obama ve İngiltere Başbakanı Cameron ile çektirdiği selfielerle konuşulmuştu.

ANKET ŞİRKETLERİ NİYE ÇÖKTÜ

İngiltere seçim sonuçlarının ardından anket şirketleri eleştiri oklarının hedefi oldu. 11 farklı anket şirketi de seçimlerden koalisyon çıkacağını ve Muhafazakâr Parti ile İşçi Partisi’nin yüzde 35 civarında oy alarak başa baş kalacağını öngörmüştü. Ancak tahminler tutmadı. Anket şirketleri 1992’deki parlamento seçimlerinde de büyük bir yanılgıya düşmüş ve koalisyon yönünde tahminler de bulunurken, seçimlerden Muhazakâr Parti çoğunluğu sağlayarak çıkmıştı. 

ÇEKİNGEN SEÇMEN SENDROMU

Uzmanlar, 5 yıl önceki seçimlerde tahminleri sonuçlara yakın çıkan anket şirketlerinin aynı yöntemleri kullanmasına rağmen bu kadar başarısız olmasını kişilerin anketçilerden siyasi rengini saklaması ya da son anda sandık başında statükodan yana oy kullanmasına bağladı. Buna göre anketçilere ekonomi politikaları ülkeyi kutuplaştıran Muhafazakâr Parti’yi desteklediğini söylemekten çekinen seçmen sandıkta ise söz konusu partiye destek verdi.

Bilgi notu: Dar bölge ve çoğunluk esasına göre düzenlenen İngiliz seçim sisteminde, her seçim bölgesinde en çok oyu alan aday doğrudan milletvekili seçiliyor. Herhangi bir siyasi partinin aldığı yüzdelik oyla, sahip olduğu sandalye sayısı doğru orantılı olmayabiliyor.

‘İSKOÇ ASLANI KÜKREDİ’

Seçimlerin tartışmasız en büyük sürprizi ise İskoç Ulusal Partisi’nin zaferi oldu. Ana seçim bölgesi İskoçya olan bu parti 2010 genel seçimlerinde geçen yılki AlexSalmond liderliğinde Birleşik Krallık genelinde yüzde 1.7 oy almış, 6 vekil çıkarmıştı. Partinin İskoçya genelindeki oyu yüzde 19.9 olmuştu. Bu seçimlere Nicola Sturgeon liderliğinde giren SNP, Birleşik Krallık genelinde yüzde 4.7 oy aldı. Partinin İskoçya’daki oy oranı da yüzde 50 oldu. Parlamentoya 56 vekil göndermeye hak kazandı. Geçen yıl İskoçya’nın Birleşik Krallık’tan ayrılmasının oylandığı referandumda bağımsızlık kampanyasını yürüten deneyimli İskoç politikacı Alex Salmond, Sturgeon’ının başarısını, “İskoç aslanı kükredi” diye yorumladı. Salmond, 18 Eylül 2014’te yapılan referandumda bağımsızlık karşıtlarının yüzde 55.3 oy oranıyla galip gelmeleri üzerine partiden istifa etmişti. Yerine geçen 45 yaşındaki kadın siyasetçi Sturgeon ise büyük bir başarıyla imza attı.

THATCHER’A KIZIP SİYASETE GİRDİ

16 yaşındayken Muhafazakâr Margaret Thatcher’a duyduğu büyük nefretten ötürü siyasete giren Sturgeon, yıllarca Salmond’un yardımcılığını yaptı. Alex Salmond’un istifası üzerine SNP’nin başına geçti. Parti, İskoçya’da İşçi Partisi’nin üstünlüğüne de son verdi.

Nicola Sturgeon seçim zaferi üzerine dün yaptığı konuşmada, İskoçların ezici çoğunlukla kemer sıkma politikalarına karşı oy kullandığını söyleyerek bu konunun parti gündeminin tepesinde olacağını vurguladı.