BBC'den Rachel Nuwer'in haberine göre hastane kayıtları A'nın bilincini yitirmişken gördüğü insanların gerçekten de orada olduklarını ve A'nın anlattığı işlemleri yaptıklarını doğruluyor. Oysa biyolojik kurallara göre, bu üç dakikalık fasıla aşamada yaşananları A'nın fark etmesi olası değil.

A'nın hikayesi, ölüme yakın tecrübe yaşayanların hissettiklerine dair inançlara aksi düşüyor. Bugüne kadar kalp durduğunda beyne oksijen gitmediği için farkındalık halinin nihai bulduğuna inanılıyordu. O noktada şahıs tıbben ölü sayılıyor, ama onu geri getirmek hala olası olabilir.

Doktorlar, genellikle ölümden dönenlerin anlatılarını ‘halüsinasyon' olarak değerlendirip göz ardı ediyor. Araştırmacılar ise ölüme yakın deneyimleri bilimsel araştırmaların erişebileceği alanın dışında gördükleri için, bu konuya fazla el atmamıştı.

KALP DURDUKTAN SONRA NELER OLUYOR?

New York'taki bir üniversitede resüsitasyon (canlandırma) bölüm başkanı Sam Parnia ve ekibi dört sene boyunca 2000 kalp durması vakasında yaşananları inceledi. Bunların yüzde 16'sı yaşama geri döndürülebilmişti. Parnia ve ekibi bunların 101'inin kalp durması sırasında yaşadıkları deneyimleri inceledi. Amaçları, bu insanların zihinsel ve bilişsel olarak etraflarında olup bitenlerin farkında olup olmadıklarını tespit etmekti.

Araştırmaya katılanların yaklaşık yarısı ölüm anına dair bir şeyler hatırlıyordu. Fakat A ve diğer bir kadının yaşadığı ten dışına çıkma deneyimi dışında, başka hastaların anlattıkları o sırada gerçekleşen asıl olaylarla örtüşmüyordu.

YEDİ AŞAMADAN GEÇİYORLAR

Onların anlattıkları düş benzeri, halüsinasyon içeren senaryolardı. Bunları yedi kategoride toplayan Parnia "Çoğu, ölüme yakın deneyimler olarak bilinen anlatımlarla benzerlik göstermiyordu. Zihinde yaşanan ölüm deneyimi geçmişte farz edilenlerden farklıydı," söylüyor.

Bu yedi tecrübe şöyle sıralanıyor:KorkuHayvan ya da nebat görmekParlak ışıkŞiddet ve eziyetDejavu

KALP DURMASI SONRASINDA OLANLARI HATIRLAMAK

Bu deneyimlerin bazısı korkunç, bazısı ise sevinç verici olarak tanımlanıyor. Bir hasta, "Bir merasime katılmıştım… Benim yakılmam için yapılan bir merasime," diye hatırlarken bir başkası da "Benimle beraber dört şahıs daha vardı, kim yalan söylüyorsa o ölecekti… Tabut içinde insanların dik bir şekilde gömüldüğünü gördüm," diye anlatıyordu. Biri "derin bir suyun içinde sürüklendiğini," bir başkası ise "kendisine öleceğinin ve bunun en tez yolunun, hatırladığı en kısa kelimeyi söylemekten geçtiğinin söylendiğini" belirtiyordu.

Bazıları ise tam tersi bir his hissettiklerini ifade ediyordu. Araştırılanların yüzde 22'si "huzur ve sevinç" duygusu hissetmiş, bazıları "çiçeksiz bitkiler" ya da "aslanlar ve kaplanlar", "parlak bir fer" veya aileleriyle kavuşma anını gördüklerini demişti. Duyumlarda bir artış, zamanın geçişiyle ilgili algıda çarpılma ve tenden ayrılma hissi de yaygın olarak anlatılanlar arasındaydı.

ANLATILANLAR GERÇEK, ANCAK YORUMLAR FARKLI

Parnia, ölümden dönen insanların o anda bir şeyler hissettiklerine dair anlatıların gerçek olduğunu, ancak bireylerin bunları nasıl yorumladıklarının geçmişlerine ve önceki inançlarına bağlı olduğunu belirtiyor.

"Ruh, cennet, cehennem gibi şeyler anlatıldığında ne demek istediklerini anlaması güç. Çünkü doğduğunuz yere ve geçmişinize, kültürünüze bağlı olarak neyi nasıl yorumladığınız da değişecektir. O yüzden bu anlatıları dinsel boyuttan kurtarıp objektif kılmak mühim."

ARAŞTIRMACILAR BU DENEYİMLER HAKKINDA NE DİYOR?

Araştırmacılar kimlerin ölüm anında bazı şeyler hatırlayabileceği konusunda öngörüde bulunmalarını sağlayacak herhangi bir sıfat keşfetmiş değil. Ayrıca bazı insanların korkunç şeyler hatırlarken bazılarının ne sebepten huzur hissettiği de bilinmiyor.

Parnia, ölüme yakın deneyimleri hissedenlerin sayısının bu araştırmaya yansıyanlardan daha fazla olduğuna inanıyor. Birçok vakada ise kalp durmasının ardından beyinde gerçekleşen şişme nedeniyle ya da verilen yatıştırıcılar yüzünden bellek silinmiş oluyor.

Fakat insanlar o ana dair herhangi bir şey hatırlamasa da bilinçaltları gene de etkileniyor. Parnia, kalp durması sonrası hastaların yeniden yaşama döndürülmesinin ardından tepkilerin büyük farklılık göstermesini buna bağlıyor. Bazıları ölümden korkmayan, fedakar bir yaklaşımı benimserken, bazıları da stres sonrası travma belirtileri gösteriyor.

Parnia ve ekibi bu araştırmanın devamı olarak bu soruları ele alacak çalışmalar planlıyor. Ölüme yakın deneyimlerin dini ya da şüpheci yaklaşımdan arındırılarak objektif ele alınması konusunda da bu çalışmaların katkıda bulunmasını umuyor.gel dedi