Türk bilim insanı tarafından ön çalışmaları tamamlanan bilimsel araştırma, menopoz ve doğurganlık yaşının uzatılabileceğini ortaya koydu.

ANKARA

Yumurtadaki yaşlanma mekanizmasının çözülmesine yönelik ön çalışmaları tamamlanan bilimsel bir araştırma, üretilecek ilaçlar sayesinde menopoz ve doğurganlık yaşının uzatılabileceğini ve kanser riskinin azalacağını ortaya koydu.

Son yıllarda yumurtalık yaşlanmasının mekanizmaları ve yumurta kök hücrelerinin varlığı ile ilgili yapılan çalışmalar, klasik bilgilerin aksine şu an insanlarda ve diğer memelilerde yeni yumurta üretiminin sadece doğumdan önceki dönemde olmadığı, doğumdan sonra da devam edebileceğini ortaya koydu.

Bilimsel araştırmalar, DNA hasar tamir enzimi olan "BRCA1" geni ile kontrol edilen DNA tamir mekanizmalarının yaşla birlikte bozulduğunu gösterirken, altta yatan fizyolojik mekanizmaların tam olarak çözülmesi halinde, özellikle erken yaşta menopoza giren ya da erken yumurtalık yetmezlik riski ile karşı karşıya kalan hastalar için ciddi bir tedavi seçeneğinin olabileceğini, menopoz yaşının geciktirilebileceğini müjdeliyor.

New York Medical College Kısırlık Tedavisi ve Üreme Merkezi Başkanı olan Prof. Dr. Kutluk Oktay, menopoz yaşının geciktirilmesi üzerine çalışmalar yaptıklarını ve kemoterapi sonrasında yumurtalıklarda oluşan hasarın "S1P" adlı molekül tarafından önlendiğini belirlediklerini söyledi.

Çalışmaların, fareler üzerinde denendiğini ifade eden Oktay, "Bunlar, çok önemli gelişmelerdir. Çalışmalar şu an diğer memelilerde başarılı olsa da insanlar içinde gelecekte umut vaat etmektedir," dedi.

Ön çalışmalar tamamlandı

Oktay, "Yumurtadaki yaşlanma mekanizmasını çözme yolunda ön çalışmaları tamamladıklarını ve üretilecek ilaçlar sayesinde menopoz ve doğurganlık yaşının uzatılabileceğini" vurguladı. Bunu önemli bir adım olarak nitelendiren Oktay, şunları kaydetti:

"Yakın zaman içinde yumurta yaşlanmasının ana mekanizmasını çözdük ve çalışmamız dünyaca ünlü Science Translational Medicine dergisinde yayımlandı. Üç yıl içinde büyük bir adım atılacak.

Yumurta yaşlanmasının ana mekanizmasının, yumurtanın DNA hasarının onarma yetisinin yaşla birlikte azalmasına bağlı olduğunu belirledik ve buna göre tedavi yöntemleri araştırmaya başladık. Yumurtaları bozan mekanizmayı geri çeviren mekanizma bulundu diyebiliriz. 

Menopoz yaşını yavaşlatma çalışmalarında şu an yumurtanın DNA'yı onarma mekanizmasını güçlendiren ve yaşla azalmasını engelleyen birkaç kimyasal madde üzerinde olumlu sonuçlarımız var. Bunlar ilaç haline çevrilebilirse yalnız menopoz değil, yaşlanma da geciktirilebilecek, kanser riski azalacak, insanlar daha sağlıklı yaşlanacak."

Kadınlarda yaşla birlikte gebe kalma oranının düştüğünün ve kromozomlarda hata riskinin arttığının altını çizen Oktay, "Buna bağlı olarak hem düşükler hem genetik hatalı bebeklerin doğum oranı yükseliyor. Bu, yumurta içindeki yaşlanmadan kaynaklanıyor" dedi. Oktay, "Bu mekanizmayı çözmek için deneyleri tamamladık. İnsan hayatı son asırda yaklaşık 2 katına çıktı ama yumurtaların hayatı uzamadı. Yumurtaları bozan mekanizmayı geri çevirmek üzereyiz, böyle olunca menopoz yaşı 10-15 yıl daha uzayacak," diye konuştu.